Kronik obstrüktif akciğer hastalığı (KOAH) solunum yaparken akciğerlere alınan havanın kolay bir şekilde dışarı verilememesidir. Bu akciğer hastalığına sebep olan en yaygın iki durum kronik bronşit ve amfizemdir. Solunumla birlikte, solunum havasındaki oksijenin kana geçtiği, kandaki karbondioksitin ise dışarı çıktığı yer solunum yollarının alveol denilen keseciklerdir. Kronik bronşit ise alveollere giden ve bronş adı verilen hava yollarının iltihaplanarak daralmış olmasıdır. Amfizem de bu hava yollarının ve keseciklerin parçalanması ve genişlemesi anlamına gelmektedir. Sonuç olarak solunumda alınan hava alveollere iletilemez ve akciğerde kısıtlanarak kalmaktadır. Bu duruma KOAH adı verilir.

KOAH’ nın Belirtileri Nelerdir

KOAH kalıcı akciğer hasarı oluşuncaya kadar genellikle belirtilere yol açmaz. Ancak, belirtiler ortaya çıktıktan sonra, hastalığa neden olan sigara gibi faktörler ortadan kaldırılmazsa, zaman içerisinde sürekli olarak ilerler ve kötüleşir. Koah’nın bazı belirtileri şunlardır;
Özellikle fiziksel aktiviteler sırasında kendini gösteren nefes darlığı
Göğüsteki hırıltı ve sıkışma
Beyaz, sarı veya yeşil renkli olabilen balgam
Sık yaşanılan solunum yolu enfeksiyonları
Yorgunluk ve halsizlik
Depresyon
İstenmeyen kilo kaybı (ileri aşamalarda)
Ayak bileklerinde, ayaklarda veya bacaklarda şişme

KOAH Nasıl Tanı Konur
KOAH tanısı kişinin şikayetleri göz önünde bulundurularak yapılan muayenesi ve bazı testler sonrasında konulmaktadır. Bu testlerden bazıları; Akciğer röntgeni, kan sayımı, biyokimya, arteryal kan gazı tayini, solunum testi ve hekim tarafından gerekli görülmesi durumunda tomografidir. Solunum fonksiyon testi (spirometri) KOAH tanısının kesinleştirilmesinde kullanılan bir yöntemdir. Uzun dönemli nefes darlığı, öksürük ve balgam şikayeti olan, sigara kullanma öyküsü bulunan hastaların solunum hacimleri ve havanın solunma hızı tespit edilerek KOAH tanısının konmasında ve diğer akciğer hastalıklarından ayrıştırılmasında büyük önem taşımaktadır. Akciğer röntgeni ile kan tetkikleri, özellikle bir akciğer enfeksiyonu şüphesinde kullanılmaktadır. Arteryal kan gazı ise solunum yetmezliği durumunda, yetmezliğin seviyesini ve türünü saptamak için kullanılmaktadır.

KOAH’ nın Tedavisi
KOAH’ta oluşan akciğer hasarı bir defa meydana geldikten sonra iyileştirilebilir veya geri döndürülebilir değildir. Fakat yapılan tedaviler ile hastalığın belirtileri hafifletilebilir, hastalığa bağlı oluşan komplikasyonlar ortadan kaldırılabilir veya hızlı seyreden hastalığın yavaşlamasına yardımcı olabilmektedir. Tedavisi yapılmayan KOAH hastaları ise, hastalık ilerledikçe günlük hareketlerinde büyük bir kısıtlamaya maruz kalacaklardır ve bir süre sonra yatağa bağlı duruma geleceklerdir. KOAH teşhisi konulan kişi eğer sigara kullanıyorsa, en kısa zamanda sigarayı bırakması gerekmektedir. Sigaranın bırakılması, akciğer hasarının artışını durduracağı için kişinin daha rahat nefes almasını sağlayacaktır. KOAH hastalığının 4 ayrı evresi bulunmaktadır. Bunlar; hafif, orta, ağır ve çok ağır olarak geçer. KOAH hastalığının evresine ve kişinin durumuna göre uygulanan tedavi yöntemleri değişiklik gösterebilmektedir. İlaç uygulamaları arasında spreyler ve özel makinalarla verilen ilaçlar bulunmaktadır.
KOAH tedavisinde en önemli noktalardan biri de KOAH alevlenmelerinin önüne geçebilmek ve ortaya çıkmaları halinde bunların tedavisini gerçekleştirmektir. KOAH alevlenmesi genellikle akciğer enfeksiyonlarıyla oluşan, KOAH hastası kişilerin durumunda ani kötüleşmelerle seyreden ataklardır. Hastalar, akciğer yapılarındaki bozulmadan dolayı akciğer enfeksiyonlarına oldukça açık hale gelmektedirler.
Zaten akciğer fonksiyonları kısıtlanmış olan KOAH’lı kişilerin bir de akciğer enfeksiyonları geçirmeleri tehlikeli bir durum haline gelebilmektedir. Bu gibi durumların tedavisinde KOAH için verilen ilaçlara ek olarak durumun üstesinden gelebilecek farklı ilaçlar başlanacaktır. Alevlenmelerin önüne geçilebilmesi için, hekiminizin tavsiyesi halinde, aşı gibi koruyucu uygulamaların yapılması önem taşımaktadır.
KOAH’ın tedavisindeki en önemli etken sigaradır. KOAH hastası bir kişiye hangi tedavi uygulanırsa uygulansın, sigarayı bırakmadığı sürece akciğerdeki fonksiyon kayıpları hızla azalmaya devam edecektir. Sigarayı bırakan KOAH hastasının akciğer fonksiyonlarındaki düşüş hemen hemen yarıya iner ve sigaraya bağlı tıkanıklıkların (balgam vs gibi) azalmasını sağlamaktadır.

KOAH’nın Nedenleri
KOAH’ın en önemli nedeni olarak sigara içiciliği gösterilmektedir. KOAH, dünya çapındaki en yaygın hastalıklardan biridir. KOAH’ın ilerlemesi günlük içilen sigara sayısına bağlı olarak değişiklik gösterebilir.
KOAH eskiden erkeklerde daha sık görülürdü. Fakat günümüzde kadınlarda da, sigara tüketiminde artışla beraber, sıklıkla görülen hastalıklar arasındaki yerini aldı. KOAH’ın meydana gelmesini sağlayan diğer nedenleri ise şöyle sıralanabilir;
Mesleki deformasyon (maden ve metal işçiliği, ulaşım sektörü, odun ve kağıt imalatı, çimento, tahıl ve tekstil işçiliği gibi…)
Genetik hastalıklar
Hava kirliliği
Yaş ve cinsiyet